اگر همه بدنه داعش هم مسلکی نباشند، اما با اطمینان میتوان گفت که رهبران آن، این زقّوم را بر خاک «اندیشه» کاشتهاند. با سقوط طالبان در افغانستان یا با کشته شدن بنلادن و زرقاوی و بسیاری از این سربازان پرانرژی و معتقد، خشونت اسلامگرایان تمام نشد؛ اوضاع حالا بدتر هم شده؛ نفت میفروشند، شهرهای اروپا را محل تاختوتاز قرار میدهند، آدمها را راحتتر از گوسفندان خلاص میکنند و از کرین برای تصویربرداری از آدمسوزیها و سلاخیهایشان سود میبرند! داعش با بمب و پهپاد و تجهیزات مدرن جنگی و تحریم و ژنرال و سردار و فدایی خنثی نخواهد شد. داعش – بدبختانه – از جنس اندیشه است؛ یعنی همان عرصهای که بازدهی در آن، زمان میبرد، همان عرصهای که با استناد به قرائتهای متحجرانه، بسیاری را به تهمتها راندهاند، به آزارها کشتهاند؛ «قرائت تو، مغایر فهم ماست و باطل»!